Konferensi Akademik (KONAKA 2012)
Sistem Pengajaran Makmal
Mohd Fairuz Bachok Mohd Fakri Muda Mohd Risham laafar Mohd Razmi Zainudin
ABSTRAK
Pelajar kejuruteraan perlu berpengetahuan asas teori disamping mahir di dalam kerja makmal bagi memenuhi tuntutan kerjaya jurutera. Oleh itu, kedua-dua aspek adalah berkaitan dan perlu diberi perhatian. Penerimaan pembelajaran makmal oleh seseorang pelajar adalah dipengaruhi oleh bukan sahaja sikap pelajar tetapi juga pengalaman pembelajaran yang diterima oleh pelajar tersebut.lika terdapat perbezaan pada mana-manafaktor yang mempengaruhi, maka secara rasionalnya berkemungkinan besar pelajar akan turut menerima pengetahuan dan kemah iran yang berbeza. Kertas kerja ini ditulis bertujuan untuk membincangkan mengenai satu langkah cadangan bagi menangani ketidakseimbangan penerimaan pembelajaran makmal akibat sekiranya terdapat faktor mempengaruhi yang berbeza. Sistem Pengajaran Makmal dibangunkan bagi memperkecilkan jurang ketidakseimbangan penerimaan pembelajaran makmal sebagai sasaran utama serta menyelesaikan masalah-masalah yang membataskan proses pengajaran dan pembelajaran makmal dan mengurangkan penggunaan kertas sebagai sasaran sampingan. Sistem ini adalah alat bantu mengajar yang diharapkan dapat meningkatkan proses pengajaran dan pembelajaran dengan lebih berkesan atau setidak-tidaknya dapat dij"adikanpanduan dan rujuan bagi menghasilkan alat bantu mengajar yang lebih baik pada masa hadapan.
Katakunci: sistem, pengajaran, makmal Pengenalan
Kaedah pembelajaran di Fakulti Kejuruteraan Awam membabitkan bukan sahaja pembelajaran kursus-kursus secara teori tetapi juga kerja makmal. Ini kerana sebahagian tugas kerjaya jurutera awam memerlukan maklumat dari ujikaji makmal yang kemudiannya dianalisa dan digabungkan dengan pengetahuan bagi merekabentuk atau menyeJesaikan sesuatu masalah di lapangan supaya dapat menjamin keselamatan dengan kos yang berpatutan.
Oleh sebab itu, mengapa kerja makmal merupakan sebahagian keperluan yang perlu dipelajari oleh pelajar- pclajar kejurutcraan yang ditetapkan oleh Lembaga Akreditasi Kejuruteraan Malaysia.
Pengetahuan dan kemahi.ran melakukan kerja-kerja makmal seseorang pelajar bergantung kepada sikap pelajar dan pengalaman pcmbclajaran yang diterima oleh pelajar tersebut. Sikap pelajar bergantung kepada motivasi dan kemahuan pelajar untuk mengambil tahu sesuatu kerja makmal dari penerimaan pengajaran sehingga penyediaan laporan makmal. Manakala pengalaman pembelajaran berkaitan dengan isi pengajaran, kaedah pengajaran, pengajar, instrumen, tempat serta proses pengajaran dan pembelajaran. Ji.ka salah satu faktor yang diterima atau dialami oleh seseorang pelajar adalah berbeza, kcmungkinan besar pengetahuan dan kemah iran pelajar turut juga berbeza.
Kebiasaannya kursus makmaJ bagi setiap semester di Fakulti Kejuruteraan Awam adalah dikongsi oleh beberapa orang pengajar yang mengajar kelas yang berbeza. Ini secara tidak langsung akan menyebabkan para pelajar di sebahagian kelas akan mengalami pengalaman kaedah pengajaran serta proses pengajaran dan pembelajaran yang berbeza. Sekiranya keadaan ini tidak diberi perhatian atau dalam erti kata lain, para pengajar tidak ambil tahu dan memberi perhatian, jurang yang ketara iaitu perbezaan yang nyata dari sudut pengetahuan dan kemah iran di antara kelas amnya dan pelajar khususnya akan berlaku. Jadual 1 menunjukkan contoh pcncapaian pclajar bagi dua kursus makmal pada semester November 2011 - Mac 2012 membuktikan bahawa terdapat jurang yang ketara di antara pelajar iaitu melalui perbandingan markah tertinggi dan terendah serta ketidakseimbangan pencapaian pclajar kerana sisihan piawaian yang besar di dalam kelas. Perbandingan di antara kelas mcnunjukkantcrdapatjuga perbezaan dari segi pencapaian pelajar serta pengajar.
28
Jadual l: Perbandingan pencapaian pelajar dan pensyarah bagi dua kursus makmaJ semester November20 1J - Mac 2012
Kursus makmaJ X Y
Pengajar J 2 J 2 3
Markah tertinggi 8J 8J 80 86 85
Markah terendah 57 54 62 70 70
Purata markah 70 75 72 77 77
Sisihan piawaian markah 7 3 5 4 4
KeputusanSuFo 3.64 3.55 3.54 3.74 3.74
Melihat kepada kesan ketidakseimbangan penerimaan kepada pelajar, maka Sistem Pengajaran Makmal dibangunkan sebagai cadangan supaya jurang ketidakseimbangan dapat diperkecilkan sebagai tujuan utama, disamping mengatasi masalah-masalah lain yang timbul sepanjang pengajaran makmal samada menyumbang kepada k.etidakseimbangan atau tidak. Masalah-masalah lain merupakan m!l.salah yang timbul sepanjang perlaksanaan kursus makmal yang mana pemah ditimbulkan semasa mesyuarat peringkat fakulti, perbincangan di dalam emel rasmi universiti atau melaJui aduan pelajar. Masalah-masalah lain adalah seperti berikut :
I. Pelajartidak dapat menjalankan ujikaji kerana masalah peralatan dan bahan
• Pelajartidakdapat mempeJajari ujikaji sepenulmyayang ditetapkan di dalam silibus dan menyebabkan pengetahuan dan kemahiran sesuatu kerja makmal tidak dapat dipelajari
II. Pengajar tidak mendemostrasikan kerja makmal pada tahap terbaik
• Kekurangan pengalaman, rujukan umum serta tiada pengawasan semasa demostrasi membawa kepada demostrasi pada lahap minimum dan menyebabkan pelajar menerima pengalaman kerja makmal yang kurangtepatseterusnya kurang mahir akan sesuatu kerja makmal
Ill. Pengajar tidakmenggunakan temp let yang betuJ
• Kemasukan maklumat tidak sepatutnya dan menyebabkan kemasukan maklumat perlu dilakukan semula, menimbulkan ketidakselesaan di antara pengajar dengan koordinator dan pembaziran kertas
IV. Pengajarmenggunakan panduan pembahagian markah yang tidak tepat
• Kcmasukan markah tidak tepat dan menyebabkan penilaian pclajar tidak telus, kemasukan markah dilakukan semula, menimbulkan ketidakselesaan di antara pengajar dengan koordinator dan pembaziran kertas
v. Pengajar tidak telus ketika pemberian markah semasa penilaian kcmahiran pelajar kerana pengajar tidak begitumengcnalipelajar
• Penggiliran kumpulan di mana setiap kumpulan hanya bertcmu pengajar 2 minggu sekali membawa kepada kesukaran mengingati setiap pclajar dengan baik dan menyebabkan berlakunya peniJaian yang tidaktelus di mana hanya pelajar dikcnaliyang dapat dinilai dengan tepat
VI. Pengajar tidak mengagihkan temp let kepada pelajar mengikut tarikh sepatutnya
• 'Entrance survey' sebagai contoh di mana perlu diagihkan pada awal semester tetapi diagihkan pada pertengahan atau hujung semester dan menyebabkan analisadapatan dilakukan adalah tidak sepenuhnya dapatditerimapakai
VII. Pengajar tidak menyerahkan templet, menyerahkan tempJet yang tidak diisi dengan lengkap atau menyerahkantemp let selepas tarikhyang ditetapkan
• Pemantauan yang tidak berterusan dan hanya ditekankan di saat akhir scring membuatkan pcngajar terlepas pandang untuk mengisi dan menyerahkan templet dan menyebabkan analisa keseluruhan tidak dapatdilakukan dan bolch menimbulkan ketidakselesaan di antara pengajar dengan koordinator
viii. Pembelajaran makmal tidak berkembang
• Pengajar tidak mencatatkan setiap pertanyaan dan pandangan pclajar terhadap sesuatu makmal tetapi cuma hanya respon secara lisan dan menyebabkan pertanyaan dan pandangan tidak disimpan yang boleh dijadikan rujukan pada hadapan serta perkongsian dengan pengajar dan pelajar lain tidak dapa dilakukan
Sistem Pengajaran Makmal adalah alat bantu mengajar untuk penyelarasan proses pengajaran dan pembelajaran kursus makmal supaya lebih sistematik dengan tujuan utama memperkecilkan jurang ketidaksamaan di antara kumpulan pelajar yang berbeza pengajar. Disamping itu, sistem menyasarkan
Konferensi Akademik (KONAKA 2012)
penyelesaian masalah-masalah lain yang berkaitan kursus makmal dan pengurangan penggunaan kertas.
Menggunakan pendekatan pengumpulan sumber proses pengajaran dan pembelajaran yang betul dan mengcukupi dan diletakkan setempat, pemantauan dan pengawasan bagi setiap aspek dan peringkat serta penglibatan semua pihak berkaitan secara aktif membantu di dalam mencapai sasaran melalui sistem ini. Ia juga diharapkan sekurang-kurangnya dapat menjadi landasan dan panduan bagi menghasilkan alat bantu mengajar yang lebih baik pada masa hadapan.
Kajian Literatur
Pelajar kejuruteraan bukan sahaja perlu mempelajari teori tetapijuga kemahiran kerja makmal kerana kedua- duanya adalah saling berkait dan digunakan di dalam kerjaya jurutera. Menurut ASCE (2004), kebolehan untuk merckabentuk dan mclaksanakan kerja makmal serta menganalisis dan menginterpretasikan data merupakan salah satu hasil pembelajaran yang perlu ada kcpada pelajar kejurutcraan kerana industri memerlukan jurutera yang bukan hanya tahu teori tctapi yang bolch dan mcmahami keadaan praktikal. Riza Atiq dan Kamarudin (2006), mencadangkan bahawa pembelajaran kerja makmal bukan sahaja untuk merrienuhi keperluan sebagai jurutera tetapi juga dapat membentuk sifat-sifat pelajar seperti :
I. Kebolehan bekerja dalam kumpulan
ii. Kebolehan memilih dan menggunakan instrumcn yang sesuai
Ill. Kebolchan merekabentuk ujikaji
iv. Kebolehan mencerap, menganalisis dan menginterpertasi data
v. Kebolehan membina dan menentukurkan model dengan menggunakan data yang dicerap vi. Memahami dengan mcndalam dunia sebenar melalui kerja makmal
vii. Kesedaran perlunya pembelajaran sepanjang hayat
Kepentingan kerja makmal terbukti kerana lsi pengajaran, kaedah pengajaran, tempat dan proses pengajaran dan pembelajaran sentiasa dibaiki dan ditambahbaik. Sebagai contoh, kaedah pengajaran makmal di mana pada awalnya proses ini menggunakan pendekatan pengendalian kerja makmal menggunakan kaedah pembelajaran berasaskan subjek atau dikenali sebagai kaedah tradisi yang melibatkan 5 langkah iaitu pengajaran atau penyampaian, memahami dan mempelajari, pembahagian kumpulan dan persediaan pelajar, menjalankan kerja makmal dan penilaian kerja makmal (Khairiyah dan Syed Ahmad Helmi, 2005), namun pendekatan ini menyebabkan pelajar merasakan kerja makmal sebagai beban kerana mereka tidak dapat mengaitkan kerja tersebut dengan masalah sebenar kerana pelajar hanya mengikut arahan dan diminta menghantar laporan yang dianggap sebagai pembelajaran pasif (Rivarola dan Garcia, 2000). Maka pendekatan baru diperkenalkan iaitu pengendalian kerja makmal menggunakan kaedah pembelajaran berasaskan masalah. Roszilah dU. (2006) berpendapat bahawa kaedah baru iaitu pengendalian kerja makmal menggunakan kaedah pembelajaran berasaskan masalah adalah lebih baik dari kaedah tradisi walaupun memerlukan lebih ramai kepakaran, penggunaan masa dan penilaian berterusan kerana kaedah ini melibatkan pembelajaran aktif di mana pelajar perlu mempelajari ilmu dan mencari informasi bagi menyelesaikan sesuatu masalah dengan idea pelajar itu sendiri di bawah bimbingan pensyarah.
Pengajar adalah individu yang paling penting di dalam proses pengajaran dan pembelajaran makmal kerana pengajar yang akan menyampaikan teori dan melakukan demostrasi kerja makmal kepada pelajar. Tanpa tunjuk ajar pengajar, maka agak sukar bagi pelajar untuk memahami sesuatu kerja makmal. Menurut Atan (1980), pengajar adalah individu yang dianggap mengetahui scgala-galanya dan pelajar dianggap sebagai individu yang tidak tahu apa-apa. Manakala Sanusi (1998) menyatakan bahawa pengajar yang terlibat di dalam pengajaran makmal perlu mempunyai pengetahuan yang mendalam tentang aspek-aspek pengajaran makmal kerana pengajaran makmal melibatkan banyak aktiviti seperti merancang, mengelola, menyelaras dan mengawal.
Walaupun pengajar merupakan individu yang boleh dirujuk dan dipercayai tetapi pengajaran pengajar dianggap tidak berkesan j ika (Ismail, 2000) :
I. Pengajar menggunakan teks tetapi mengajar tanpa sistematik
II. Pengajar tidak menyelia dan membcri bimbingan
Ill. Menggunakan sumber pengajaran tetapi tidak menyediakan perscdiaan mengcukupi
IV. Pengajar agak lemah menyampaikan isi pelajaran
Y. Pengajar menyoal untuk merangsangkan pembelajaran tetapi kemahiran menyoal agak lemah dan tidak memberikan galakan kepada murid menyoal
Penemuan-penemuan baru dalam bidang teknologi maklumat telah membantu meningkatkan proses pengajaran dan pcmbelajaran. Komputer merupakan alat pengajaran yang penting kerana memberi peluang ke arah pembelajaran kendiri disamping memberi penumpuan yang lebih ke atas bidang yang mungkin sukar difahami atau mendatangkan masalah(HaddondU., 1995).
Selain faktor-faktor yang dibineangkan mempengaruhi proses pengajaran dan pembelajaran makmal, faktor pengurusan sumber makmal juga perlu dititikberatkan kerana pengurusan yang tidak sistematik akan mempengaruhi kelanearan sesuatu proses. Amalan pengurusan yang sistematik perlu ada bagi memastikan kelanearan sesuatu perkara yang diraneang dan untuk mendapatkan hasil kerja yang baik, maka, pembentukan organisasi dan pembahagian tugas dalam organisasi perlu diJakukan (Sanusi, 1998).
Apa yang penting adalah segala aspek yang mempengaruhi proses pengajaran dan pembelajaran makmal perlu dititikberatkan supaya pelajar mendapat pembelajaran kerja makrnal yang berkesan. Bodner (1996) berpendapat bahawa jika pelajar dapat didedahkan dengan teori yang tepat, maka pemerhatian yang dilakukan menjadi tepat dan merangsangkan minat pelajar terhadap kerja makrnal akan datang.
Sistem Pengajaran Makmal
Sistem Pengajaran Makmal dibangunkan melalui penelitian sistem dan pangkalan data sedia ada, pembacaan prosiding dan jumal serta pereambahan idea beberapa orang pensyarah Fakulti Kejuruteraan Awam. Asas utama pembangunan sistcm adalah menjadikan pengajaran dan demostrasi makmaJ dapat difahami pada tahap maksima oleh pengajar sebagai sasaran utama, kemudiannya adalah untuk menyelesaikan masalah-masalah yang boleh membataskan kelanearan proses pengajaran dan pembelajaran makmal dan mengurangkan penggunaan kertas sebagai sasaran sarnpingan. Modus operandi adalah sistem dipantau oleh penyelaras kursus dan satu salinan sistem untuk satu kelas. lni bagi memudahkan kelanearan pengisian maklumat ke dalam sistem dan penyimpanan sistem setelah semester tamat. Rajah I dan Rajah 2 menunjukkan dokumen dan templet sistem, manakala Jadual2 menunjukkan perineian mengenai sistem.
'iLABORATORY! THESYSTEM ISDEVELOPEbTOPROYI Dil STEP BY
; I S'rEr MANAGEMENT OF LAI501{ATORYTEACHING
ITEACHING I AND LEA'RNINCPROCESS IN ORDERTO MAJ<F.IT
jSYSTEM! SYSTEMATICALLY
I C"OLllillSt. Il ....\n·I~"1t1l'C"r_"'L....I:iI,.~l'ilr.Y:;''("~\.,.,,)
LabTeaSys /,
!'~"'''~rW''.''l~I'' •••.H.liOOH....I.l.H'AI.rK'tJ;;\'.ll.lll. ;..tf.\U!~n1lt !JrTt't~f1'>r.l':·f'lI1Cf:',tm::K~l~
... ,... i
• •I'.~:• • • \.-".," •I '
r·' : c.; :,i': ... ' . .
i
:
.
...~,... -..I ...' " ' - I · :1"-·I,·· ','.:",' ..' ,..
e--.a..._ II_.a.. _..60 .. I' ',.' -. "'., . I ~ '"'~\~Nl'"''''''''''
L. _ _ I..,...~ il": '1' ' __' " . I • •, ' .
. I~:
L:,.,., " J:;",_ I,j··..,;'1'-.
.1 .
1 .- ...
1_ _" _ I.· · i l · : .'7'
. " ; . 1 ' _
; , :
:
.
.-Rajah 1: Paparan utama Sistem Pengajaran Makmal
31
(,,1,.,1,.11.,<,
\iaI."(,.u...
Ir.lI..- _';... ...co.a","11
~--~-.;.-~.. - -'-hf':i'f'~,;;
~ ~..~~~
1....L .._!O'!l ..
,~
'"
IX
'"
~--- D4,01lt-c::ftQoIIWl';JEl
..(098 .. 02')1(3
J.
Qt051..10"101 A.-",...I,~, ll.<1'O,...,1)
,l'}-t1'01\<11N '.\4I'I!
STIlUCTUllAl... tolD MArE~I"'llAllOrc..TOI\'(
OefltocUtMur!kvttl\.I~Cmt~~"... ,
Manual multimedia
Gambar pelajar
PHOTO OF STUDENT
LABORATORY RESPONSE
Ob,.·, I....·
, r...' ' .. ,....~,'...,... , ..." ~,l,.',.,' .. lk"'~~~" ' .~,,'k',"',.,w "". '''.
h-.""":---~-~-T----"""!'~:I\I~..h.ft9/II..(bu4II...\hlht'OIII~.~~~k
,i:p;r:~i:~ :;;rf'~-;F:
~~riI:"~iliF~ru:
"-;~[ii~ IDFI'"./iI:
...
PeralatanJbahan
:"',"~.,, .~.""""'""'-'I'":""...,'l\'
PLAN DATE
1'!cpa.~~W'okul:~..t;""';':;I~
... - ;;;~l'lW.~---·---···---··
""il~"""',-'.~."lr .I ...."I"'·!~.. ,., • .... ,.....1, .• 't,.~',.!-'
Tarikh perancangan
Konferensi Akademik (KONAKA 2012)
-:-~r~:~.:.l6f~rn:
;:~&.--;-lil: jiif~r;;:ru:
-~-;,Cc:·m::.rlD-r:ll't-:I~
:;::r;;-;rJ: ..:.S;tit:fil:
JI::'~7,1: '7F\;,:rll~
- ·i:rc;t:'llt~.:.Sf~~:ru:
i71;;-:-1:1-:-:..:'f.'r:~ru:
.-;-r--I;- '-r;c~-r;;-,
COIRSE [:\TJUXCE SOrEY fOR
APPARATUS
F."Ct1LTrorcnlLE.\'Gr;£[R~(;(DWlO\IA [\' CIYu.. HGD'-URl.'IGj
I -!I~,...
!.\SIC BYDR."rucs(ECW301)
~lll:Irllr.\.ll. •_ _
PlfU< wr.s;lrlf Iht tn\Ulhl(\"",ardnll~f IfIlI~rnlLll11
~-'Mlen¥!':AIlU .
"··AJIU
)-:>.r:,.,(l!falir,.,.\i:J.."I\lill!ft:l.:If~'" YOlI'lfJl.:~ LI\~ Q~:t'rjiri:r.t' 1 Diu""
JSuceprDlu;rt.
r~7.ItAti~'r;~~~;'~~-;;~i~L;:~·
!
ll~m:.i'IIhh.lnl~~-;;;~F'';'~ft''''.i~kifl~.:iCW''v 1..'1&1hHJ'~t!'ltlfC\·.t~'.."'pl,w.r,l'
co;
~~ ~. R~
COl I l,&nl~l""l:.rh.nl(bl,)wltdtUbtbl~ofmltlCld~c\'l' J I
:--:-~11lll1~lcrC'.~~rdt\llIltiutiilllllll(QtllpWtAndl"lltlizl~~ ::;::+-'-I-'-t-'-~~...L co~ : ~::r~:::::=l.J. kDO\rkdl~dtlll.id lll(tbalCI!lI 'lldcr'!lndlb~ iDtO!DJ.·wl~t 1
rcm
r+
:::~:O~c~~:'~Jc::=~:7pi~A~C'NCIK1I IUlab't10asWtrdMIl/equliorutedtleWafllo~rWfic~d.wId JIIltIb/t 10jO\,1}lr1111orcr1houl j)CfiOllllIAC't,Jip:ll.l.'lllldlUlbinnlllu..,lmd·dUda!'f .:ut'IU
!..J
~"""'~I~~---_··_--·-·--·-- ---"''t.rrl's:..:ltlulr-:e.IE~1.'.:!:"o~'wf'''iUlllt:\lt..II,1.wl<'\c.-·
~"""., 1
l PIIl~I~~(OIt
~~I~h~~~L~';FU~~M/~;":lc~~
1r.~.nt~bi.TlClpin..;61mo:Ul\i1l'-ot"'~ulIoC<ll"~lI:c...·
\11:,i"':l:l4onilll:::>lu: .
tlorang soal-selIdlk masuk
Rajah2 : Templet dan dokumen Sistem Pengajaran Makmal
32
'I
I
TEACHING EVALUATION
--- --- -- - -
LABORATORY REPORT
."" .,
11"f1ltt"' ....
0«\• .·:Vo,..~.\...·t·~ y"-...
. I .-.,, :'
J.u...1
1---
loooJ_
1...- 4 ,
~---
_.
~!~_._
~~_._
i'rr~
~-- )"1w-;;'·mrk~I-,.··bl.tl:'l!lIk1r,"~Vl~ijb-;c.fd.tbo
til I ) .1Kttt'~1lfl
I
l. .llo....lAtl!.tl.,.ita'-JltuliltlwllCt(Uti:[""-lt.6tlblWtbl..~~1t1
Mwir'I'l'fI:td_ ••...__ .__ . _ J
tIIllIloollIUIlr!!...lIt.lp"~'lllldtrJltt"rl!ldllw~f'l'OF"'I~~hiW !' i~: ~,,;;ltUP
"f1O'I.J:ldlapflll tilllllHr1ltt
Penilaian pengajaran Laporan ujikaji
ON GOING ASSESSMENT RESULT PREDICTION
•lw:":J.' . ~•• ;'
' ..._, ..",uuI
~
i<Iiil\-... 1 s- ... _ ....
__ - ~ • _ _ .1_. _
1 ~~"n(:.*lul~.Ir'" 5--=- .
~ ;;:~~,;;-- ~---~- -
-,
--;... , ..
,"'...,..., ...
~ ;~ ~~~- ----~~-
7 ~1_1\b.l.:Il~--_·-_·-_·-"f:--:-.;lli,IAolMll'l'Ib!l'oI.dboi"""
--_._---
- _.---.---,- - -l lr"lNll.:wMM:t.MdACIol Q• • •\I»:.lont"ul.:Io!f
,. I>Ja:""'~-~~::!ibi. . ,- ---...' -;.---...- .
Il''iiuttdl~bA~r..;;----·----'5---;-
Penilaian berterusan Ramalarl keputusan
·...."~.,,
...
', " " " ,· '"...a~·M·~"
I~:·.,.,::~;;:t..'::~:.":..~;,·~.:::~~;.·~:~~~·..~
I::.'~:-:~.'.:~~~7,::~~'.::~:"-:;~;:~~:·;"·"·-'·"
DI.'t l e . ·u •e.
CHECKING - -
,.StudentFeedba~~~~i.~~
M
W.,....",".'>lllo'....,•.".
Laporan PenilaianPensyarah
} - - - -
---_._---- ._---
·::'.::.:~~~:;.:.:;:~~-":;:~';,.7..~::~;~~~':.
,~';,:.~:..;::;~;:~~~~~~.::.~~~:;.~o:-;-:.~~~.--~
,~..;;;;;];~~;.:f::;;:7.~~'~:;-.:~:;;
",",'~'''''1,.li." ,""\">:'ot_~ .r " .."~,..J,.,..,.;,."",,'l'
....v...:..,..o::;.~., ~~...".It.:,~l_ _ - . ..~.;U". : ...~j. . . .
,:,..:..;;'~~,:~...:~;.~::~~~"::':...
.. 1...":... 'olor.'llJoI...'·,.II.·,l· ..." ... , '·'.01;•.•o;:,,·:;....·
,·~::::~~~':.~:...~:-;:A:-:'·~'~::':::~; "...,...
•· , :..."O'·"4!•• '··",·...:u.c.·
. "'.l'",,,'-:i:"IIl'll":.o..:..,:·,v .'",~"",,-,~,.,~"r..,...'I...· '
Keputusan Suro t'enyemal<an
R~jah2(samb.): Templet dan dokumen Sistem Pengajaran Makmal
~ Konferensi Akademik (KONAKA 2012)
Jadual2: Perincian temp let di dalam Sistem Pengajaran Makmal
Langkah Templet Penerangan
Langkah 1 - Maklumat umum Silibus Merangkai kepada dokumen silibus bagi rujukan kursus
•
Disediakan oleh penyelaras kursus sebelum semester Manual Merangkai kepada manual setiap ujikaji dalam kursus samada teks, multimedia atau bermula dengan mengumpul dokumen dan maklumat yang tambahan supaya pengajaran dan demostrasi adalah seragam dan mencapai tahapberkaitan dengan kursus terbaik
Peralatanlbahan Semakan peralatan dan bahan setiap ujikaji untuk memastikan dapat dijalankan sepanjang semester dan juga dapat mengenalpasti peralatan atau bahan yang tidak mengcukupi supaya tindakan awal dapat diambil
Makmal Maklumat berkaitan makmaI yang akan digunakan di dalam kursus dan ini memudahkan untuk membuat perancangan
Langkah 2 - Perancangan awal Tarikh perancangan Tarikh yang ditetapkan untuk perjalanan kursus sepanjang semester merangkumi
•
Diisi oleh penyelaras kursus di awaI semester sebagai tarikh untuk uiikaji dan ujian supaya perancangan awal dapat dilakukanpanduan kursus semester semasa Senarai pengajar Maklumat pensyarah dan juruteknik yang berkaitan dengan kursus bagi memudahkan untuk dihubungi
Jadual Jadual makmal digunakan untuk kursus sebagai panduan untuk perancangan penggunaan makmal
Langkah3 - Maklumat pclajar Senarai pelajar Senarai pelajar yang mengambil kursus bersama maklumat peribadi supaya mudah
•
Diisi oleh pengajar dan pelajar di awal semester untuk dihubungimaklumat pelajar sesuatu kelas bagi semester semasa Gambar pelaiar Gambar setiap pelajar supaya mudah dikenali
Kumpulan Senarai kumpulan peJajar uotuk memudahkan perancangan pengendalian makmal Langkah4 - Pcnilaianawalterhadapkursus Soal-selidik masuk Dirangkaikan kepada borang soal-seIidik masuk dan disahkan oleh penyelaras
•
Disediakan oleh penyelaras kursus sebelum semester kursus bahawa borang telah diedarkan mengikut tarikh yang ditetapkan supaya bermula dan diagihkan oIeh peogajar pada awal semester penggunaan borang yang betul dan untuk memastikan borang telah diagihkan pada bagi mengetahui pengetahuan peIajar sebelum mengambil awal semesterkursus
34
JaduaI 2(samb.): Perincian tempIet di daJam Sistem Pengajaran Makmal
Langkah Templet Penerangan
Langkah 5 - Pengajaran Kehadiran Catatan kehadiran peIajar bagi memantau kehadiran peIajar
•
Diisi oIeh pengajar sepanjang semester untuk peningkatan Respon terhadap Catatan pandangan dan cadangan peIajar terhadap ujikaji semasa waktu makrnal pengajaran kursus ujikaji supaya dapat dijadikan rujukan pada masa hadapan disamping untuk perbincangansesama peIajar
Pertemuan Catatan pandangan dan cadangan peJajar terhadap kursus di Iuar waktu makrnaI supaya dapat dijadikan rujukan pada masa hadapan disamping untuk perbincangan sesama pelajar
Langkab 6 -Pemantauan PeniIaian pengajaran PeniIaian terhadap pengajaran dan demostrasi pengajar melakukan kerja makrnal
•
Diisi oleh penyelaras kursus dan wakil fakulti di supaya dapat dikenalpasti kelemahan dan mencadangkan penambahbaikan supaya pertengahan semester untuk meniIai pengajaran dan pengajaran dan demostrasi mencapai tahap terbaikdemostrasi kerja makrnal oIeh pengajar
Langkah 7 - Penilaianterhadap pelajar Ujian Dirangkaikan kepada templet uj ian untuk diisi dengan markah
•
Disediakan oleh penyelaras sebeIum semester bermula dan Laporan ujikaji PeniIaian setiap bahagian di daIam laporan setiap ujikaji beserta uIasan supaya diisi oleh pengajar sepanjang semester untuk peniIaian kelemahan dapat dibaiki dan penilaian ini hanya periu diemelkan pada pelajar kursus peIajar Penilaian pensyarah Penilaian kemahiran kerja makmaI secara berkumpulan sepanjang semester danpeniIaian ini hanya perlu diemelkan pada peJajar
PeniJaian rakan PeniJaian peJajar terhadap peJajar lain berkaitan dengan kerjasama di dalam kurnpulan dan penilaian ini hanya perlu diemelkan pada peIajar
Ujian praktikaI Penilaian kemahiran pelajar menjalankan kerja makrnal dan peniIaian ini hanya perlu diemelkan pada pelajar
Pembentangan Penilaian kemahiran peIajar membentangkan dapatan kerja makmal dan peniIaian ini hanya perlu diemelkan pada pelajar
Penilaian akhir Dirangkaikan kepada tempIet peniIaian akhir untuk diisi dengan markah keseIuruhan pelajar
35
~ ~
Konferensi Akademik (KONAKA 2012)
Jadua12(samb.): Perincian temp let di dalam Sistem Pengajaran Makmal
Langkah Templet Peneranl!:an
Langkah 8 - Penilaian berterusan Penilaian berterusan Dirangkaikan kepada templet penilai berterusan dan disahkan oleh penyelaras
•
Diisi oleh pengajar pada pertengahan semester untuk kursus bahawa penilaian berterusan telah ditampal supaya para pelajar mengetahui menilai pencapaian pada pertengahan semester pencapaian mereka sehingga pertengahan semesterLangkah 9 - Ramalan keputusan akhir Ramalan keputusan Ramalan keputusan akhir kursus setiap pelajar melalui model ramalan keputusan
•
Diisi oleh pengajar di pertengahan semester untuk supaya dapat dikenalpasti pelajar yang mungkin tidak mencapai keputusan yang meramalkan keputusan akbir kursus bagi mengenalpasti baik supaya tindakan penambahbaikan dapat diambilpelajar yang berkemungkinan tidak mencapai keputusan Model ramalan Model bagi meramalkan keputusan akhir kursus kursus yang baik
Langkah 10 - Penilaian akhir kursus Soal-selidik keluar Dirangkaikan kepada borang soal-selidik keluar dan disahkan oleh penyelaras
•
Disediakan oleh penyelaras kursus sebelum semester kursus bahawa borang telah diedarkan pada tarikh ditetapkan supaya penggunaan bermula dan diagihkan oleh pengajar pada akhir semester borang yang betul dan memastikan borang telah diagihkan pada akhir semester bagi mengetahui pengetahuan pelajar setelah mengambil Analisa Dirangkaikan kepada templet analisa soal-selidik dan melalui analisa dapatkursus diketahui keberkesanan pembelajaran kursus
LangkahII - Penilaian terhadap pensyarah Keputusan SuFo Dirangkaikan kepada keputusan supaya dapat dinilai dan diulas oleh penyelaras
•
Disediakan oleh pengajar pada akhir semester untuk kursus akan pencapaian pengajaran pengajar penilaian penyelaras kursusLangkah 12 - Penyemakan Penyemakan Penyemakan dokumen dan temp let di dalam sistem bagi memastikan semua
•
Diisi oleh penyelaras kursus setelah semester tamat untuk dokumen dan templet telah diisi dan disediakan serta untuk ulasan keseIuruhan menyemak templet di dalam sistem serta ulasan proses pengajaran dan pembelajaran pengajar bagi tujuan penambahbaikanpengajaran
Langkah 13 - Pengesahan Pengumpulan Pengesahan pengajar menyerahkall sistem kepada fakulti untuk disimpan dan dapat
•
Diisi oleh pengajar dan wakil fakulti setelah semester digunakan untuk rujukan dan panduan pada masa hadapan tamat untuk pengesahan penyerahan sistem36
Kesimpulan
Pembelajaran makmal membantll meningkatkan kemahiran kerja makmal dengan mengaplikasi teori yang dipelajari sllpaya dapat dipraktikkan dengan berkesan oleh pelajar kejuruteraan. Ia bukan sahaja llntuk mcmcnuhi keperluan di dalam kerjaya jurutera semata-mata tetapi juga membentuk kemahiran bekerja, berfikir, berkomunikasi dan mengurus secara tidak langsung. Namun begitu, pelbagai faktor mempengaruhi penerimaan pembelajaran makmal dan ini akan memberi kesan kepada pengetahuan dan kemahiran kerja makmal seseorang pelajar.
Sistem Pengajaran Makmal dibangunkan supaya setiap pelajar dapat menerima pembelajaran makmal . yang hampir sarna walaupun terdapat faktor mempengaruhi yang berbeza. Sebagai contoh, sekiranya pengajar berbeza, pcndekatan digunakan melalui sistem ini adalah dengan menempatkan panduan dan rujukan pengajaran dan demostrasi makmal sebanyak mungkin supaya segala maklumat dapat dirujuk oleh pengajar dengan sistematik bagi memperolehi pengetahuan dan kemah iran kerja makmal pada tahap maksima. Pemantauan pengajaran yang dikoordinasi dalam sistem akan membantu pengajar dalam mengenalpasti kelemahan supaya dapat diperbaiki untuk pengajaran dan demostrasi kerja makmal pada tahap terbaik. Bagi menangani sikap pelajar pula, ramalan keputusan yang dilengkapkan dalarn sistem digunakan. Pelajar akan diramalkan keputusan akhir kursus di pertengahan semester dan ini bertujuan supaya dapat mengenalpasti pelajar yang berkemungkinan mendapat keputusan kurang baik. Melalui keputusan ini, ianya akan membantu untuk membuat perancangan awal bagi pelajar terlibat untuk lebih berusaha bagi meningkatkan pencapaian.
Ketidakseimbangan penerimaan pcmbelajaran oleh pelajar adalah perkara lurnrah di dalam proses pengajaran dan pembelajaran kerana terdapat pelbagai faktor yang mempengaruhinya. Walaupun adalah mustahil untuk memastikan semua pelajar mampu mencapai pencapaian yang sarna tetapi apa yang utama adalah usaha untuk memperkecilkan jurang pencapaian sesama pelajar itu sendiri. Ini kerana pelajar yang dididik pada institusi yang sarna akan memperolehi sijil yang sarna apabila tamat kelak dimana jika diperhalusi sebenarnya graduan-graduan ini membawa imej yang sarna.
Rujukan
ASCE, 2004. Civil Engineering Body oj Knowledge Jor the 21st Century Preparing the Civil Engineer Jor the Future. New York. American Society of Civil Engineers.
Atan, L., 1981.KaedahAm Mengajar. Kuala Lumpur. Fajar Bakti.
Bodner, G. M., 1996.Structure and Dynamics, Preliminary Education and Liftoff Chemistry: A Problem Based Learning Approach. New York. John Wiley and Son.
Haddon, K., Smith, C., Bratton, D. and Smith, J., 1995.Active Learning 3: Can Learning via Multimedia Benefit Weaker Students. Sydney. CTlSS Publication.
Ismail, J., 2000. Laporan Awal Pencapaian dalam Kemahiran Proses Sains Sepadu. Minden. Universiti Sains Malaysia.
Khairiyah, M. Y. and Syed Ahmad Helmi, S. H., 2005. Cooperative Learning and Problem Based Learning: An Introduction. Skudai. Universiti Tcknologi Malaysia.
Rivarola, V. A. and Garcia, M. B., 2000. Problem Based Learning in Veterinary Medicine, Protein Metabolism.
Biochemical Education. Volume 28. New York. John Wiley and Son. pp. 30 - 31.
Riza Atiq, O. K. R. dan Kamarudin, M. Y., 2006. Tinjauan Semula Kerja Makmal. Prosiding Seminar Pengajaran dan Pembelajaran Berkesan. Bangi. Universiti Kebangsaan Malaysia. ms. 205 - 210.
Konferensi Akademik (KONAKA 2012)
Roszilah, H., Siti Aminah, 0., Kamarudin, M. Y. dan Noraini, H., 2005. Pengendalian Kerja Makmal Menggunakan Kaedah Pembelajaran Berasaskan Masalah Berbanding Kaedah Berasaskan Subjek (Tradisi) : Satu· Kajian Kes. Prosiding Seminar Pengajaran dan Pembelajaran Berkesan. Bangi.
Universiti Kebangsaan Malaysia. ms. 68 -74.
Sanusi, M. S., 1998.Monograf Organisasi dan Pengurusan Bengkel. Skudai. Universiti Teknologi Malaysia.
MOHD FAlRUZ BACHOK, Pensyarah Kanan, Fakulti Kejuruteraan Awam, UiTM Pahang.
mohdfairuz@pahang.uitm.edu.my
MOHD FAKRI MUDA, Pensyarah, Fakulti Kejuruteraan Awam, UiTM Pahang.
fakrimuda@pahang.uitm.edu.my
MOHD RISHAM JAAFAR, Pensyarah, Fakulti Kejuruteraan Awam, UiTM Pahang.
risham@pahang.uitm.edu.my
MOHD RAZMI ZAINUDlN, Pensyarah Kanan, Fakulti Kejuruteraan Awam, UiTM Pahang.
razmi74@pahang.uitm.edu.my
