DALAM TANAMAN PADI TABUR TERUS

BIOLOGI DAN KAWALAN

ECHINOCHLOA CRUS-GALLI (L.) BEAUV.

DALAM TANAMAN PADI TABUR TERUS

Oleh

AZMI BIN MAN

Tesis yang diserahkan untuk memenuhi keperluan bagi Ijazah Doktor Falsafah

Mac 1994

PENGHARGAAN

Terlebih dahulu saya mengucapkan terima kasih kepada pihak MARDI yang mengizinkan saya menjalankan projek penyelidikan di Pusat Penyel i di kan MARDI di Bumbung Lima dan Bertam, Seberang Perai -:, Kerj asama dan dorongan dari Pengarah dan Timbalan Pengarah Bahagian Padi MARDI, Dr. Hj. Supaad Mohd.

Amin dan Dr. Hj. Othman Omar sangatlah dihargai.

Saya ingin merakamkan penghargaan yang tidak terhingga kepada Penyel i a utama saya( . Prof. Madya Dr. Mashhor Mansor (U.S.M.) di atas galakan, bimbingan, nasihat dan kritikan yang membina tanpa mengira masa dan tempat sehingga membo- lehkan tesis ini disempurnakan sepertimana yang dikehen- daki.

Rasa terhutang Ecologist) dari

budi saya kepada Dr.

Japan Internati onal

Kazuyuki Research

I toh (Weed Centre for Agricultural

bahan-bahan membolehkan

Science (JIRCAS), di atas bantuan peralatan, rujukan dan

saya menjalankan

juga khidmat-nasihat yang percubaan semasa beliau di Malaysia (1989-1991). Ucapan terima kasih juga Prof. Madya Dr. Hj. Baki Bakar, Jabatan Botani, Universiti MOalaya yang banyak memberi bahan-bahan rujukan dan kritikan yang membina semasa penyediaan tesis ini. Tidak dilupakan ahli ekologi MARDI Dr. Ahmed Anwar Ismai 1 di at as cadangan dan nasihat semasa perancangan projek penyelidikan.

Terima kasih juga kepada Dr. C. J. Swanton, University of Guelph, Canada di atas cadangan perlaksanaan projek penye-

lidikan semasa penulis menjalani kursus pengurusan rumpai di BIOTROP (14/2-26/3/1989). Penulis juga mengucapkan teri rna kasi h kepada Prof. T. Yabuno, Uni versi ty of Osaka Prefacture, Japan, yang telah berkunjung dua minggu ke Pusat Penyelidikan Padi pada tahun 1990 di atas bantuan mengenal- pasti spesies-spesies Echinoch7oa. Kepada Prof. Michael, Uni versi ty of Sydney yang tel ah mengesahkan sampel-sampel herbari urn Ech i noch t0a spp. yang tel ah di hantar kepadanya dan semasa pertemuan penulis dengan beliau di konferen APWSS di Jakarta ¹ Oktober 1990. Pandangan dan nasi hat Dr.

Keith Moody, ahli Agronomi, IRRI terutama mengenai arah ali ran penye 1 i d i kan, kaedah su rvei rumpa i sawah pad i dan bentuk percubaan yang patut dijalankan sangatlah dihargai.

Setinggi-tinggi penghargaan Juga diatas sumbangan bah an rujukan yang berkaitan dari Dr. Moenandir, Pensyarah kanan, Universitas Brawijaya, Malang, Indonesia yang memberi panduan dan bahan-bahan rujukan untuk kajian tempoh kriti- kal persaingan rumpai-tanaman. Terima kasih kepada Dr. M.J.

Kropff, Agronomi st, IRRI di atas makl umat-makl umat untuk mengana 1 i sis sa i ngan ,rumpa i dengan pad i .

En. Yab BengHo, En. Rosl; Othman dan En. Wan Roslan Shari di ucapkan teri rna kasi h kerana membantu da 1 am perancangan percubaan dan analisis data. Kepada En. Mat Akhir (USM) dan En. Shamsuddin Hashim atas bantuan grafik diucapkan terima

I I I

JADUAL KANDUNGAN

MUKA SURAT

S'ENARAI JADUAL XI

SENARAI RAJAH SENARAI PLAT

XVI XXI

SINGKATAN ^{KAT A} XXIII

ABSTRAK XXIV

ABSTRACT XXVII

BAB 1 PEMDAHULUAN UMUM

1.1 PENDAHULUAN 1

1 .1.1 Pendekatan dan objekti f penyel i di kan 5

1.2 TINJAUAN LITERATUR 8

1 .2.1 Kerugi an hasi 1 di sebabkan sai ngan rumpai 9 1.2.2 Perubahan flora rumpai dalam tanaman padi 10 1.2.3 Biologi dan ekologi Echinoch7oa

crus-ga 7 7 i

1.2.3 (a) Variasi genetik

1 .2.3 (b) Penyebaran dan habi tat 1.2.4 Fisiologi Echinoch7oa crus-galli

1 1 12 13 16

1.2.4 (a) Tumbuhan C4 16

1.2.4 (b) Percambahan dan kedormanan 17 1 .2.4 (c) Kesan naungan (1 i ndungan) 20

1.2.5 Kepentingan ekonomi 20

1.2.6 Saingan rumpai 22

1.2.6 (a) Tempoh bebas rumpai 23 1.2.6 (b) Tempoh kritikal bebas daripada 23

rumpai

1.2.6 (c) Percubaan penentuan tempoh 27 kritikal

1.2.6 Cd) Tempoh kritikal pada pelbagai 28 tanaman

1.2.6 (e) Kepentingan tempoh kritikal 31 dalam kawalan rumpai bersepadu

1.2.7 Kepadatan rumpai 33 1.2.8 Kesan saingan terhadap nutrien 36

1.2.9 Varieti pad; 38

1.2.10 Kesan pembanjiran terhadap saingan 40 rumpai

1.2.11 Pengurusan rumpai 41

BAB 2 KOMUNITi, RUMPAI DI KAWASAN-KAWASAN TANAMAN 44 PADI YANG UTAMA DI SEMENANJUNG MALAYSIA

2.1 FLORA RUMPAI DI KAWASAN-KAWASAN JELAPANG PADI 44

2.1.1 Pendahuluan 44

2.1.2 Bahan dan kaedah 45

2.1.2 (a) Kaedah persampelan 45

2.1.2 (b) Litupan rumpai 47

2.1.2 (c) Keunggulan spesies 48 2.1.2 Cd) Perbandingan komposisi spesies 49

dalam komuniti rumpai 2.1.3 Keputusan dan Perbincangan

2.1.3 (a) Nilai kepentingan 2.1.3 (b) Flora rumpai

2.1.3 (c) Keunggulan rumpai 2.1 .3 (d) Penyebaran rumpa i

2.1.3 (e) Indeks Kesamaan Sorenson 2.1 .3 (f) Kepel bagai an rumpai

2.2 PERUBAHAN FLORA RUMPAI SELEPAS BEBERAPA MUSIM TANAMAN TABUR TERUS DI SEBERANG PERAI

2.2.1 Bahan dan Kaedah

2.2.2 Keputusan dan perbincangan 2.2.2 (a) Flora rumpai

2.2.2 (b) -Kepe 1 bag a ian rumpa i 2.2.2 (c) Keunggulan rumpai

50 50 51 67 71 76 78 81 81 84 84 89 97 2.3 PERTUKARAN FLORA RUMPAI DARI KAEDAH MENGUBAH 106

KEPADA TANAMAN TABUR TERUS DI KEMUBU, KELANTAN

2.3.1 Bahan dan kaedah 106

2.3.2 Keputusan dan perbincangan 106

VI

2.3.2 (a) Komposisi spesies rumpai 106

2.3.2 (b) Keunggulan rumpai 111

2.3.2 (c) Kepelbagaian rumpai 116

BAB 3 BEBERAPA ASPEK MORFOLOGI DAN KITAR HIDUP 120 ECHINOCHLOA CRUS-GALLI KOMPLEKS

3.1 PENDAHULUAN 120

3.2 BAHAN DAN KAEDAH 120

3.3 KEPUTUSAN DAN PERBINCANGAN 122

3.3.1 Ciri-ciri morfologi Echinoch7oa spp. 122

3.3.2 Morfologi stoma 128

3.3.3 Kitaran hidup 134

BAB 4 PENENTUAN TEMPOH USIA DAN KEDORMANAN BIJI 142 BENIH ECHINOCHLOA CRUS-GALLI KOMPLEKS 01 BAWAH

PELBAGAI KEADAAN REGIM AIR

4.1 PENDAHULUAN 142

4.2 BAHAN DAN KAEDAH 144

4.3 KEPUTUSAN 149

4.3.1 Musim luar 1990 149

4.3.2 Musim utama 1990/91 151

4.3.3 Musim luar 1991 151

4.3.4 Musim utama 1991/92 154

4.3.5 Musim luar 1992 157

4.3.6 Musim utama 1992/93 157

4.3.7 Ujian percambahan dan tetrazolium 159 4.3.8 Kedormanan dan tempoh usia biji benih 161

4.4 PERBINCANGAN 162

4.4.1 Corak percambahan 164

4.4.2 Anova bersepadu musim luar 1990, 167 musim utama 1990/91 dan musim luar 1992

.:,

.,

4.4.3 Anova bersepadu musim utama 1991/92, 170 musim luar 1992 dan musim utama 1992/93

BAB 5 DAYA SAING ECHINOCHLOA CRUS-GALLI VAR. 176 FORMOSENSIS TERHADAP TANAMAN PADI

5.1 KESAN KEPADATAN E. CRUS-GALLI VAR. 176 FORMOSENSIS DALAM TANAMAN PADI TABUR TERUS

5.1.1 Pendahuluan

5.1.2 Bahan dan kaedah 5.1.3 Keputusan

5.1.3 (a) Musim utama 1988/89 5.1.3 (b) Musim luar 1989 5.1.4 Perbincangan

176 178 181 181 182 185 5.1.4 (a) Ambang kerosakan (kerugian) 185 5.1.4 (b) Ambang ekonomi berasaskan 195

kerugian sebenar

5.1.4 (c) Ambang ekonomi berasaskan 195 model kuadratik dan rektangular hiperbola

BAB6 PENENTUAN PERINGKAT KRITIKAL SAINGAN RUMPAI 203 DALAM TANAMAN PADI TABUR TERUS

6.1 PENDAHULUAN 203

6.2 BAHAN DAN KAEDAH 204

6.3 KEPUTUSAN 208

6.3.1 Musim utama 1988/89 208

6.3.2 Musim luar 1989 211

6.4 PERBINCANGAN 215

6.4.1 Pendekatan penentuan tempoh kritikal 217 persaingan

6.4.1 (a) Titik kritikal persaingan 217 6.4.1 (b) Penentuan tempoh kritikal 220

persaingan

6.4.2 Model kesan saingan rumpai pad a peringkat 220 awal tanaman

VIII

6,.5 BAB 7

6.4.3 Tempoh kritikal untuk kawalan rumpai 6.4.4 Ambang tempoh kawalan rumpai

KESlMPULAN

VERIFlKASI TEMPOH KRITlKAL PERSAINGAN RUMPAI -TANAMAN PADI

7.1 PENGARUH PELBAGAl VARlETI PADI KE ATAS TEMPOH KRITlKAL PERSAINGAN

7 . 1 .1 Pendahul uan

7.1.2 Bahan dan kaedah 7.1 .3 Keputusan

7.1.3 (a) Infestasi rumpai 7.1.3 (b) Ketinggian pokok 7.1.3 Cc) Bilangan tiler

7.1 .3 Cd) Pengel uaran hasi 1 padi 7.1 .4 Perbi ncangan

7 . 1 .5 Kes i mpu 1 an

225 227 228 229 231 228 231 237 237 239 241 245 245 254 7.2 KESAN MASA PEMBANJIRAN KE ATAS TEMPOH KRITIKAL 256

PERSAINGAN RUMPAI DENGAN TANAMAN PADI TABUR TERUS

7.2.1 Pendahul uan 256

7.2.2 Bahan dan kaedah 257

7.2.3 Keputusan 258

7.2.3 Ca) Biomas dan spektrum spesies 258 rumpai

7.2.3 (b) Ketinggian pokok 7.2.3 (c) Pengeluaran tiler

7.2.3 Cd) Pengeluaran hasil padi 7.2.4 Perbincangan

7.2.5 Kesimpulan

261 265 266 268 271

BAB 8 PENENTUAN KEPENTINGAN KAWALAN RUMPAI PADA 273 TEMPOH -KRITIKAL PERSAINGAN RUMPAI DENGAN

TANAMAN PADI TABUR TERUS

8.1 PENDAHULUAN 273

8.2 BAHAN DAN KAEDAH 274

8.3 KEPUTUSAN 276

8.3.1 Spesi es rumpai 276

8.3.2 Kesan kawalan cara manual dan mekanik 277 pad a peringkat kritikal

8.3.3 Kesan kawalan kimia 285

8.4 PERBINCANGAN

8.4.1 Analisis marginal BAB 9 PERBINCANGAN UMUM -9.1 PENDAHULUAN

9.2 KEUNGGULAN RUMPAI SAWAH PADI

9.3 TEMPOH USIA DAN KEDORMANAN BIJI BENIH 9.4 DAYA SAING E. CRUS-GALLI VAR. FORMOSENSIS 9.5 TEMPOH KRITIKAL

9.6 KEPENTINGAN TEMPOH KRITIKAL 9.6.1 Pengaruh varieti

9.6.2 Pengaruh Pengurusan air

9.7 KESAN KAWALAN RUMPAI PADA TEMPOH KRITIKAL 9.8 AMBANG TINDAKAN KAWALAN

9.9 PENGGUNAAN TEMPOH KRITIKAL DALAM KAWALAN RUMPAI BERSEPADU

BAB 10 KESIMPULAN UMUM RUJUKAN

LAMPI RAN-LAMPI RAN

x

292 295 303 303 305 307 310 311 313 313 314 315 317 318

321 324

2.3.2

3.1

3.2

4.1

4.2

5.1

5.2

5.3 5.4

5.5

6.1

Perbandingan kepadatan relatif, dominan relatif, frekuensi relatif dan nilai kepentingan pelbagai rumpai, musim 1989, musim 1991. dan musim 1993, Kemubu,

Kelantan

Spesies-spesies Echinochloa yang terdapat di kawasan-kawasan sawah padi di

Semenanjung Malaysia

Perbandingan peringkat-peringkat pertumbyhan E. crus-galli kompleks

/

Percambahan dam kemandirian E. crus-galli kompleks/m 2 setelah tertimbus di-

dalam tanah dalam jangka masa yang tertentu

Pengaruh musim tanaman, varieti dan keadaan kelembapan keatas percambahan E. crus-galli kompleks pada tiga musim yang pertama

Kesan saingan pelbagai kepadatan E. crus- galli var. formosensis ke atas tinggi pokok dan bilangan tiler tanaman padi tabur terus, musim utama 1988/89 dan musim 1 uar 1989

Kesan pertambahan kepadatan E. crus-ga77i var. formosens i s ke atas penge 1 uaran has i 1 tanaman padi tabur terus, musim utama

1988/89 dan musim luar 1989

Hubungan antara pelbagai parameter dengan pengeluaran hasil padi tabur terus

Ramalan kesan pertambahan kepadatan E.

crus-ga 1 7 i var. formosens i s keatas pengeluaran hasil padi tabur terus berdasarkan model kuadratik

Ramalan kesan pertambahan kepadatan E.

crus-galli var. formosensis keatas pengeluaran hasil padi tabur terus

berdasarkan model rektangular hiperbola Kesan saingan dan bebas daripada E.

crus-ga 1 1 i var. formosens is ke atas t i nggi pokok dan bilangan tiler tanaman pad;

tabur terus, musim utama 1988/89

112

123

131

150

169

183

184

187

197

199

209

6.2

6.3

6.4

6.5

Kesan saingan dan bebas daripada E.

crus-ga 7 7 i var. formosens i 5 ke atas

bilangan spikelet/panikel, 1000 biji benih dan hasil bijirin tanaman padi tabur terus dan kemuncul an semul a rumpai i ni, musi m utama 1988/89

Kesan tempoh bebas dan saingan daripada E.

crus-ga77i var. formosensis ke atas tinggi pokok dan bilangan tiler tanaman padi tabur terus, musim luar 1989

Kesan tempoh bebas dan saingan daripada rumpai keatas bilangan spikelet/panikel, be rat 1000 biji benih dan pengeluaran hasil padi tabur terus, musim luar 1989 Ramalan kerugian hasil akibat saingan rumpai pada peringkat awal tan~man

berasaskan model Y

=

209

214

214

224

7.1.1 Ciri-ciri varieti padi yang dikaji 233 7.1.2 Berat kering rumpai pada pelbagai varieti 238

padi di bawah dua regim kawalan rumpai pada tanaman padi tabur terus

7.1.3 Kesan bebas daripada rumpai pada peringkat 242 kritikal ke atas ketinggian pokok pelbagai

varieti padi tabur terus pada 30 HLT

7.1.4 Kesan bebas daripada rumpai pada peringkat 242 kritikal ke atas ketinggian pokok pelbagai

varieti padi tabur terus pada 60 HLT

7.1.5 Kesan bebas daripada rumpai pada peringkat 243 kritikal ke atas ketinggian pokok pelbagai

varieti padi tabur terus pada masa tuai 7.1.6 Kesan bebas daripada rumpai pad a peringkat

kritikal ke atas bilangan tiler pelbagai varieti padi tabur terus pada 30 HLT

7.1.7 Kesan bebas daripada rumpai pada peringkat kritikal ke 'atas bilangan tiler pelbagai varieti padi tabur terus pada 60 HLT

243

244

7.1.8 Kesan bebas daripada rumpai pada peringkat 244 kritikal ke atas bilangan tiler pelbagai

varieti padi tabur terus pada masa tuai

XIII

7.1.9 Kesan kawalan rumpai pada peringkat kritikal ke atas tempoh matang dan

pengeluaran hasil pelbagai varieti padi dalam tanaman tabur terus

246

7.1.10 Peratus penembusan cahaya melalui kanopi 249 tanaman tabur terus yang ditanam dalam

jarak tanaman 25cm x 25cm pelbagai varieti padi pad a dua regim kawalan rumpai

7.1.11 Korelasi di antara % penembusan cahaya melalui kanopi tanaman padi tabur terus

251 7.1 .12 Korel asi' antara hasi 1 padi dengan kumpul an 251

rumpai pada 60 HLT

7.1.13 Korelasi di antara hasil bijirin padi tabur 253 terus dengan parameter-parameter

pertumbuhan hasil padi

7 . 2.1 I nfestas i rumpa i da 1 am petak-petak sa i ngan 260 rumpai semusim pada 25 HLT

7.2.2 Kesan masa pembanjiran keatas kepadatan 262 rumpal pada 65 HLT pada pelbagai masa

pembanjiran pada petak-petak saingan

rumpai sepanjang musim dan bebas daripada rumpai di peringkat kritikal

7.2.3 Kesan masa pembanjiran ke atas berat kering 263 rumpai pada 65 HLT di bawah dua regim

kawalan rumpai pada tanaman tabur terus

7.2.4 Kesan masa pembanjiran keatas tinggi pokok 264 dibawah dua regim kawalan rumpai

7.2.5 Kesan masa pembanjiran ke atas bilangan 267 tiler dibawah dua regim kawalan rumpai

7.2.6 Kesan masa pembanjiran keatas pengeluaran hasil tanaman padi tabur terus dibawah dua regim kawalan rumpai

8.1 Perlakuan sistem kawalan rumpai yang dikaji

8.2 Perbandingan pelbagai perlakuan kawalan dengan saingan rumpai sepanjang musim 8.3 Kesan kawalan cara manual dan mekanik

ke atas berat kering rumpai dalam tanaman padi tabur terus ^J musi m 1 uar 1990 dan musim utama 1990/91

267

275 278 279

8.4 Kesan mengawal rumpai cara manual dan mekanik 282 ke atas pengeluaran tiler dan hasil padi

8.5

8.6 8.7

8.8

8.9

8.10

8. 11

8.12

8.13

8.14

8.15

tabur terus, musim luar 1990

Kesan mengawal rumpai manual dan mekanik ke atas pengeluaran tiler dan hasil padi tabur terus, musim utama 1990/91

Kesan perlakuan racun herba ke atas berat kering rumpai pada 60 HLT, musim luar 1990 Kesan perlakuan racun herba keatas berat keri ng "rumpa i pada 60 HL T ,

musim utama 1990/91

Kesan perlakuan racun herba ke atas berat kering rumpai pada 60 HLT dan pengeluaran hasil padi, musim luar 1990

Kesan perlakuan racun herba ke atas berat kering rumpai pada 60 HLT dan pengeluaran hasi 1 padi, musi m utama 1990/91

Kesan campuran racun herba ke atas kering rumpai, bilangan tiler dan padi tabur terus, musim luar 1990

berat hasil Kesan campuran racun herba ke atas berat kering rumpai, bilangan tiler dan hasil padi tabur terus, musim utama 1990/91

Harga komoditi-komoditi dalam anal isis ekonomi pada Jadual 8.13

yang yang

digunakan ditunjukkan Analisis kos dan pulangan pelbagai amalan kawalan rumpai pada tanaman tabur terus pada musim luar 1990

Analisis kos dan pulangan pelbagai amalan kawalan rumpai pada tanaman tabur terus pada musim utama 1990/91

Penentuan kadar pulangan marginal untuk perlakuan-perlakuan tanpa dominan yang ditunjukkan pad a Rajah 8.1 dan 8.2

xv

283

286 287

288

288

290

290

296

297

298

302

2.1 .1

2.1 .2

2.1 .3

2.1 .4

2.1 .5

2.1 .6

2.1 .7

SENARAI RAJAH

Kawasan-kawasan jelapang padi yang utama di Semenanjung Malaysia

Penyebaran Echinoch7oa crus-ga77i dalam tanaman padi di seluruh dunia

Tempoh kriti~al untuk kawalan rumpai.

Tempoh kritikal saingan rumpai di Stesen Elora, 1986 dan 1987, kekacang putih OAe Seaforth dan Ex Rico 23

Strategi penyelidik~n untuk membentuk sistem kawalan rumpai bersepadu

MUKA SURAT

2

15

26 29

34

Perbandingan nilai kepadatan relatif, dominan 59 relatif, frekuensi relatif dan nilai kepentingan

pelbaga; spesies rumpa; di kawasan Besut, Terengganu Perbandingan nilai kepadatan relatif, dominan 60 relatif, frekuensi relatif dan nilai kepentingan

pelbagai spesies rumpai di kawasan Kemubu, Kelantan

Perbandingan nilai kepadatan relatif, dominan 61 relatif, frekuensi relatif dan nilai kepentingan

pelbagai spesies rumpai di kawasan Projek Barat Laut Selangor, Selangor

Perbandingan nilai kepadatan relatif, dominan rel ati f, frekuensi rel ati f dan ni lai kepenti ngan pelbagai spesies rumpai di kawasan Sungai Manik, Perak

Perbandingan nilai kepadatan relatif, dominan relatif, frekuensi relatif dan nilai kepentingan pelbagai spesies rumpai di kawasan Seberang Perak, Perak

Perbandingan nilai kepadatan relatif, dominan relatif, frekuens;' relatif dan nilai kepentingan pelbagai spesies rumpai di kawasan Kerian, Perak Perbandingan nilai kepadatan relatif, dominan relatif, frekuensi relatif dan nilai kepentingan pelbagai spesies rumpai di kawasan Seberang Perai, Pulau Pinang

62

63

64

65

.1 .8

. 1. 10 . 1. 11

.2.1

2.2.3 2.2.4 2.2.5

2.2.6

2.2.7

Perbanriingan nilai kepadatan relatif, dominan relatif, frekuensi relatif dan nilai kepentingan pelbagai spesies rumpai di kawasan Muda, Kedah Perbandingan kumpulan-kumpulan rumpai di kesemua kawasan padi berdasarkan nilai kepentingan (%)

Spesies-spesies rumpai yang dominan di Semenanjung Malaysia

Perband i ngan nil a i kepent i ngan Ech i noch 70a crus-ga77i kompleks bagi kawasan-kawasan padi di Semenanjung Malaysia

Kawasan padi Seberang Perai menunjukkan lokasi survei; 1

=

=

=

=

5

=

Kawasan padi Seberang Perai Utara menunjukkan lokasi-lokasi survei rumpai

Perbandingan komposisi kumpulan rumpai pada

tiap musim penanaman di kawasan padi Seberang Perai Kelok-kelok dominan bagi spesies-spesies rumpai pada pelbagai musim di Seberang Perai

Pengkelasan komuniti rumpai berasaskan kepadatan dan frekuensi relatif, musim luar 1990, Seberang Perai

Pengkelasan komuniti rumpai berasaskan kepadatan dan frekuensi relatif, musim utama 1990/91,

Seberang Perai

Pengkelasan komuniti rumpai berasaskan kepadatan dan frekuensi relatif, musim luar 1991, Seberang Perai

66

68

70 73

82

83 87 98 99

100

101

2.2.8 Pengkelasan komuniti rumpai berasaskan kepadatan 102 dan frekuensi relatif, musim utama 1991/92,

Seberang Perai

2.2.9 Pengkelasan komuniti rumpai berasaskan kepadatar 103 dan frekuensi reiatif, musim luar 1992, Seberang

Perai

2.2.10 Pengkelasan komuniti rumpai berasaskan kepadatan 104 dan frekuensi relatif, musim luar 1992/93, Seberang

Perai

2.3.1 Kepelbagaian rumpai dalam kawasan padi Kemubu, 110 Kelantan pad a tiga musim tanaman

XVII

;3. 2

,3.3"

, 1

.2

4. 1

4.2

4.3

4.4

4.5

4.6

4.7

4.8

4.9

Nilai kepentingan tiga spesies rumpai yang penting di kawasan KemubuJ Kelantan pada tiga musim

tanaman

Bilangan spesies dan Indeks Simpson bagi kawasan KemubuJ Kelantan pad a tiga musim tanaman

Rupa bentuk panikel-panikel; (A) Echinoch7oa crus-galli var. formosensisJ (B) Echinoch7oa oryzico7a (C) Echinoch7oa crus-ga77i var.

crus-galli

Perbandingan bentuk dan saiz spikelet Echinoch7oa crus-ga77i var. crus-ga7liJ E. crus-ga77i var.

formosensis dan E. oryzicola.

Perbandingan morfologi stoma (800X);

{ A = E. crus-galli var. formosensisJ

B

=

=

Kitar hidup E. crus-galli var. formosensis

Corak kemunculan anak benih Echinoch7oa crus-galli kompleks pada musim luar 1990

Corak kemunculan anak benih Echinoch7oa crus-gal7i kompleks pada musim utama 1990/91

Corak kemunculan anak benih Echinoch7oa crus-ga77i kompleks pada musim luar 1991

Corak kemunculan anak benih Echinoch7oa crus-galli kompleks pada musim utama 1991/92

Corak kemunculan anak benih Echinochloa crus-ga77i kompleks pada musim luar 1992

Corak kemunc~lan anak benih Echinochloa crus-ga77i var. formosensis pada musim utama 1992/93

Pengaruh musim tanaman ke atas tempoh usia biji benih Echinoch7oa crus-ga77i kompleks pada

t i ga musi m yang pe"rtama

Pengaruh musim tanaman keatas tempoh usia biji benih Echinoch7oa crus-ga77i kompleks pada tiga musim yang terakhir

Pengaruh varieti-varieti Echinoch7oa crus-ga7li ke atas tempoh usia biji benih

117

118

125

126

133

137 152

153

155

156

158 160

168

171

172

o

5.5

6. 1

6.2

6.3

6.4

6.5

6.6

7. 1

Pengaruh regim air keatas tempoh usia biji-biji Echinochloa crus-galli kompleks pada tiga

musim yang terakhir

Hubungan di antara hasil padi (MR 71) dengan kepadatan E. crus-galli var. formosensis, musim utama 1988/89

Hubungan di antara hasil padi (MR 71) dengan kepadatan E. crus-ga 7 Ii var. formosensi s, musim luar 1~89

173

188

189

Hubungan di antara peratus kerugian pengeluaran 191 hasil padi dengan pertambahan kepadatan

E. crus-galli var. formosensis, musim utama 1988/89

Hubungan di antara peratus kerugian pengeluaran 192 hasil padi ^d~ngan pertambahan kepadatan

E. crus-ga 1 1 i var. formosens is, musim luar 1989

Hubungan di antara pendapatan yang diperoleh dengan pengurangan kepadatan E. crus-galli var.

formosensis berdasarkan model kuadratik dan rektangular hiperbola

Berat kering pelbagai spesies rumpai pada musim luar 1989

Tempoh kritikal persaingan di antara E. crus-galli var. formosensi s dengan tanaman padi tabur

terus pad a musim utama 1988/89

Tempoh kritikal persaingan di antara pelbagai campuran spesies rumpai dengan tanaman padi, musim luar 1989

201

212 218

219

Tempoh kritikal saingan E. crus-galli var. 221 formosensis dalam tanaman padi tabur terus,

musim utama 1988/89

Tempoh kritikal saingan E. crus-galli var. 222 formosensis dalam tanaman padi tabur terus,

musim luar 1989

Model kesan saingan rumpai pada peringkat awal 223 tanaman keatas peratus hasil relatif (bebas daripada rumpai)

Regenerasi rumpai pada pelbagai varieti padi 240 setelah rumpai dikawal pada tempoh kritikal

berbanding dengan petak-petak saingan rumpai sepanjang musim

XIX

8.1

8.2-

9. 1

Kelok keuntungan bersih pelbagai amalan

kawalan rumpai dalam tanaman padi tabur terus, musim luar 1990

Kelok keuntungan bersih pelbagai amalan

kawalan rumpai dalam tanaman padi tabur terus, musim utama 1990/91

Sistem kawalan rumpai dalam tanaman padi tabur terus berasaskan tempoh kritikal persaingan

299

300

320

SENARAI PLAT ^MUKA SURAT 3.1 Infestasi yang serius E. crus-galli 124

var. formosensis dalam tanaman padi tabur terus

3.2 Infestasi yang ser;us E. crus-ga77i 124 var. crus-ga77i dalam tanaman padi tabur terus

3.3 Rupa bentuk pan;kel E. crus-ga77i 127 var. for[T1osens i s dan E. crus-ga 77 i var.

crus-ga 7 ri

3.4 Infestasi yang serius E. oryzico7a dalam tanaman pad; tabur terus 3.5 Rupa bentuk spikelet E. crus-ga77i

var. formosensis dan E. oryzico7a 3.6 Rupa bentuk stoma E. crus-ga 7 7 i

var. formosens is.

3.7 Rupa bentuk stoma E. crus-ga77i var.

3.8 Rupa bentuk stoma E. oryzico7a

3.9 Rupa bentuk pokok E. crus-ga 77 i var.

formosens i s dan padi

3.10 Rupa bentuk anak benih E. crus-ga77i var. crus-ga 7 7 i pada 7 hari selepas 3.11 Rupa bentuk anak benih E. crus-ga77i

var. formosens i s pada 7 hari selepas 3.12 Rupa bentuk pokok E. crus-ga7li var.

formosensis dan E. crus-ga77i var.

crus-ga7li pad a peringkat pembungaan

crus-ga 7 7 i

percambahan percambahan

127 130 130 132 132 135 135 136 136

3.13 Rupa bentuk pokok E. crus-ga7li var. 140 formosensis pad a pelbagai peringkat pertumbuhan

dengan jarak masa 7 hari bagi tiap pokok

3.14 Rupa bentuk pokok E. crus-ga77i var. 140 crus-ga7li pada pelbagai peringkat pertumbuhan

dengan jarak masa 7 hari bagi tiap pokok

3.15 Pembentukan tiler dan akar pada 141 buku-buku pokok E. crus-ga77i var. crus-galli

4.1 Susunan kontainer-kontainer untuk 147 percubaan lanjut usia biji-biji E. crus-ga77i

kompleks pada peringkat bunting padi

XXI

5.1 Petak perlakuan yang mendapa~ saingan 179 daripada kepadatan sepokok/m E. crus-ga77i var.

formosensis pada musim utama 1988/89 pada peringkat terbit tangkai rumpai

5.2 Petak perlakuan yan~ mendapat saingan 179 daripada 80 pokok/m E. crus-ga77i var.

formosensis pada musim luar 1989 pad~ peringkat terbit tangkai pad;

6.1 Pandangan petak-petak percubaan pada 206 musim utama 1988/89 percubaan penentuan tempoh

kritikal persaingan E. crus-ga77i var.

formosensis dengan tanaman pad; tabur terus

6.2 Petak percubaan yang menunjukkan satu 206 perlakuan bebas daripada rumpai sehingga 30 hari lepas tabur pada musim luar 1989

6.3 Kesan kawalan rumpai secara manual pada tempoh 226 kritikal persainga0 dari 15 ke 30 HLT

7.1 Petak percubaan ladang saingan pelbagai 232 varieti padi dengan rumpai pada tanaman padi

tabur terus

7.2 Beberapa varieti padi yang diuji 234 yang mendapat saingan rumpai sepanjang musim

pada tanaman tabur terus

7.3 Beberapa varieti padi yang diuji 235 yang bebas daripada rumpai pad a tempoh kritikal

pada tanaman tabur terus

7.4 Penyediaan petak-petak untuk percubaan 259 kesan pembanjiran terhadap tempoh kritikal

persaingan rumpai dalam tanaman padi tabur terus 7.5 Keadaan air, saiz tanaman dan rumpai 259

pada 15 hari lepas pad; ditabur terus

8. 1 Kesan kawa 1 an rumpa i dengan komb i nas i 291 molinate dan bensulfuron pada 10 HLT diikuti

kawalan cara manual pada 30 HLT, musim luar 1990 dan musim utama 1990/91 _

b.a.

ECHCO*

ECVF ECVC HLT

IKS IS NK T.T.

var.

SINGKATAN KATA bahan aktif

Echinoch7oa crus-ga77i.

ECHCO var. formosensis ECHCO var. crus-ga77i hari lepas tabur

Indeks Kesamaan Sorenson Indeks Simpson

Nilai Kepentingan tabur terus

varieti

*Composite list of weeds, WSSA (1989) XXIII

ABSTRAK

$ur vei rumpai dijalankan di kawasan-kawasan pad; yang utama di Semenanjung Malaysia menunjukkan 16 spesies daripada kelompok rumput, 20 rusiga, 35 daun lebar dan 7 rumpa i akuati k. Lapan -spesies didapati wujud bersama

,

tanaman padi di- semua kawasan padi dengan Echinoch7oa crus-ga 7 7 i (L.) Beauv. merupakan rumpai yang paling dominan. Penyelidikan secara mendalam dijalankan dar;

tahun 1989 ke 1993 di Pusat Penyelidikan MARDI, Seberang Pera i ke atas pengecaman vari et i Ech i noch t0a crus-ga 7 7 i, kitar hidup dan tempoh usia biji benihnya, saingan pelbagai kepadatan rumpai ini dengan tanaman padi tabur terus

CT.

Echinoch7oa crus-ga77i merupakan rumpai yang dominan sel ama enam musi m kaj i an di kawasan tanaman padi T. T. di Seberang Perai. Kajian di Kemubu, Kelantan menunjukkan E.

crus-ga 77 i merupakan rumpa i yang domi nan sete 1 ah ama 1 an tanaman padi T. T. dijalankan. Tempoh usia biji benih menunjukkan E. crus-ga77i var. formosensis mempunyai tempoh usi a bi j i ben; h yang 1 ebi h panj ang dari pada var.

crus-ga 77 i . Varieti crus-ga77i mempunyai kemampuan percambahan biji benih pad a keadaan sawah padi yang menurun dengan cepat daripada var. formosensis (terkecuali musim kedua dengan 6.4% percambahan) daripada 2.94% (musim pertama) ke 0.02% (musim keenam). Varieti formosensis menunjukkan peratus percambahan biji benih daripada 7.33%

r- _. - _ .... -" ,

'percambahan bi j i -bi j i rumpai i ni kebanyakannya berl aku di peringkat awal tanaman pada tiga minggu yang pertama.

Uj i an kemand i ri an sete 1 ah enam mus i m kaj i an menunj u kkan kesemua bi j i beni h var. crus-ga 77 i tel ah mati sedangkan .. masi h terdapat 7.0% bi j i -bi j i var. formosensi s yang mas; h

1agi mandiri dalam keadaan sawah padi.

Sai ngan E. crus-ga 71 i terhadap tanaman pad; 1 ebi h hebat pada kepadatan yang tingg; daripada yang rendah. Hanya 10

pokok/m 2 bol eh menyebabkan kerugi an has; 1 sebanyak 18.7%

dan 19.9% (1 tan/ha) masing-masing pada musim utama 1988/89

didapati

dan musim luar antara panikel/m²

1989. Perkaitan yang negatif dengan has i 1 padi dan berat keri ng dengan hasi 1 padi. Hubungan rektangul ar hi perbol a didapati pada kepadatan yang tinggi. Ambang ekonomi rumpai ini dianggarkan antara 1-3 pokok/m2 . Tempoh kritikal persaingan antara E. crus-ga71i dan pelbagai rumpai dengan tanaman T. T. pada musim utama 1988/89 dan musim luar 1989 ialah 15-30 HLT. Kajian verifikasi tempoh kritikal persaingan turut dijalankan. Dua belas varieti yang berbeza bentuk pokok dan tempoh kematangan diuji pada musim utama 1989/90 di bawah dua regim kawalan rumpai ^J bebas dari pad a rumpai pada tempoh kri ti kal dan sai ngan rumpai sehingga tua;. Kawalan rumpai pada tempoh kritikal mengurangkan regenerasi rumpai pada 60 HLT. Tambahan hasil didapati antara 22.2 66.5% telah direkod. Bahagia (varieti tinggi dengan daun melentur) toleran terhadap

xxv

I

~··.··.·C."';."

. ":""

'!~:'

l

i

~.··'···

;g;"

l'"

~ ^{.. '}

~.~.

~f ~:.

rendah (22%) .

Kajian menunjukkan memasukka~ air ke sawah pada tiga dan enam HLT boleh mengurangkan populasi E. crus-ga 77 i . Saga; manapun ^J tanaman kel i hatan t i dak tegap ^I kurus dan lemah yang mengakibatkan penurunan bilangan tiler.

Kelewatan kemasukan air terutamanya selepas 15 HLT mengga 1 akkan ; nfestas; rumpai yang seri us yang akh; rnya menjejaskan pengeluaran has i 1 . Pembanjiran lewat memperba; ki pertapakan tanaman, dan bebas dar; pada rumpai pada tempoh kritikal akan menggalakkan pertambahan pengeluaran t i l e r dan sekaligus hasil yang memuaskan.

Pelbagai amalan kawalan rumpai yang digunakan untuk men- gawa 1 rumpa i pada tempoh kri t i ka 1 te 1 ah menunj ukkan pen- i ngkatan hasi 1 padi yang optimum. Antara perlakuan- perlakuan yang memberikan tambahan hasil ialah dua kali kawalan manual pada 15 dan 30 HLT, bensulfuron di gunakan pada 10 HLT diikuti kawalan manual pada 30 HLT, pretila- chlor disembur pada 4 HLT diikuti kawalan manual pada 30 HLT dan kombinasi molinate + bensulfuron yang digunakan pada 10 HLT.

BIOLOGY AND CONTROL OF ECH1NUCHLUA CHU~-UALLl

(L. BEAUV.) IN DIRECT SEEDED RICE ABSTRACT

Field surveys conducted in the granary areas of Peninsular Malaysia identified 16 spesies of grasses, 20 sedges, 35

.,

broadleaved weeds and 7 aquatic weeds. Eight species were common to all rice granaries of which E. crus-galli was the domi nant weed. Detai 1 ed studi es were conducted from 1989 to 1993 at MARDI Rice Research Centre, Seberang Perai including varietal identification of Echinochloa crus- ga77i and its life cycle, seed longevity, competition at various densities of this weed against direct seeded rice (DSR), critical period of weed competition, influence of rice variety, time of flooding and control methods.

Echinoch7oa crus-ga77i was the dominant weed for six consecutive seasons of DSR in Seberang Perai. The studies in Kemubu, Kelantan revealed that E. crus-ga77i was pronounced after DSR was adopted. Ech i noch 7 oa crus-ga 77 i var. formosensis has longer seed longevity than var. crus- gal7i. Variety crus-galli also showed drastic reduction in germination percentages in the rice field (with exception 2nd season whi ch had' 6.4% germi nat ion) wi th 2.94% (1 st season) to 0.02% (6th season) . Variety formosensis exhibited a similar trend in germination percentages from 7.33% (1 st season) to 0.08% (6th season). Most of the seeds germinated during the first three weeks after sowing of rice. Survival test showed that after six seasons, all

XXVII

Ii}:

,. ~'"

~. buried seeds of var. formosensis survived.

~l:-·;

~\~

f

i

~;

~"

~ their competitive ability with rice. Compet.ition was more

;l~ ,

~t·~

~i' intense at high densities than at low densities. Only 10

'e

~;

plants/m 2 were required to cause significant yield reductions of about 18.7% and 19.9% (i .e. 1 t/ha) for main season 1988/89 and off season 1989 respect i ve 1 y. Negat i ve relationships between panicle/m 2 and rice yield and dry weight and rice yield were obtained. A rectangular hyperbola relationship was established when DSR competed at high densities of E. crus-ga77i. Economic thresholds of this weed was estimated at 1-3 p1ants/m 2 . Critical period of compet it i on between E. crusc-ga 7 7 i wi th rice, and mi xed weeds with rice in main season 1988/89 and off season 1989 respectively are at 15 to 30 DAS. Further, verifications of critical period for weed control in DSR were also carried out. Twelve rice varieties with different plant types and maturati on peri ods were tested in mai n season 1989/90 under two weed control regimes, weed free at cri t i ca 1 stage and weed compet it ion till harvest. Weed control at critical period significantly reduced weeds regrowth at 60 DAS. Yield increase in the range of 22.15 - 66.51 % was recorded. Under fu 11 -season weed compet it ion, Bahagia (tall plant with droopy leaves) was tolerant to weed competition with a lower improvement in yield production (22%).

·studies showed that early flooding in off season 1990 at three and si x DAS reduced the probl em of E. crus-ga 77 i . infestation. However, crop stands were thin and weak with

reduced number of product i ve till ers. De·l ayed fl oodi ng especially after 15 DAS enhanced serious infestation of various weeds resulting in high yield loss. However, de 1 ayed fl oodi ng improved crop anchorage and weed free condition at critical period, enhanced tiller production and higher yields.

Several methods of weed control were tested in off season 1990 and main season 1990/91 in order to suppress weeds at the critical period. Among treatments that gave significant yield increase were manual weeding at 15 and 30 DAS, bensulfuron applied at 10 DAS followed by manual weeding at 30 DAS, pretilachlor sprayed at 4 DAS followed by manual weeding at 30 DAS and combination of molinate + bensulfuron applied at 10 DAS. Delaying the manual weeding at 30 DAS could cause physical injury to crop.

XXIX

BAB 1

PENDAHULUAN UMUM

1.1 PENDAHULUAN

Penanaman padi di Semenanjung Malaysia kini dijalankan secara tabur terus (T. T.) ataupun mengubah (mencedung).

Tekni k penanaman T. T. bermul a sejak akhi r tahun 70-an di kawasan-kawasan j el apang padi yang utama. Pembaj akan yang minimum dalam teknik T.T. telah .dapat menjimatkan masa, tenaga buruh dan modal. Teknik ini telah diamalkan dengan mel uas pada kawasan-kawasan padi yang utama seperti di kawasan Muda, Seberang Perai, Projek Barat Laut Selangor

(PBLS), Felcra Seberang Perak, Sungai Manik dan Besut (Rajah 1.1). Peratus keluasan sawah yang terlibat dengan ama 1 an T. T te 1 ah men i ngkat dengan pesatnya. Kepesatan tanaman secara T.T. ini dilaporkan oleh Ho (1992) pada kawasan Muda iaitu pada musim I, 1977 hanya 0.1% (9 ha) kawasan yang terlibat dengan kaedah tersebut yang akhirnya meningkat ke tahap yang paling tinggi iaitu 98.8% (87,922 hal pada musim I , 1987 daripada keseluruhan kawasari Muda.

Penanaman secara T.T. biasanya secara berselerak ataupun serak dan ada juga secara tugalan. Tiga teknik T.T. yang diamalkan di kawasan Muda ialah T. T. basah, T.T. kering,

Perak

Seberang 9510 he( 100%)

S 9 . M ani k _-P""b--r 6509 ha

(80⁰/0

Sarat Laut Selangor 19922 ha

( 100%)

'-'J •

."')

.

;' i

I ._\

, Kelantan '

'. 'L Terengganu

J ~

i " ""''/'\ r\

. t '-, ,. \ / ... ;'""\.J'..: " _',

r·J·' ... · ...

'.,

\ (,"I

\....,

I

\ )

Pahang

,

1., >.

... , ' ...

,. i

')

\".

\ )._.

Selangor " ~/"'_'~

)Nege~i ""' _ _ ) Sem)llan "".

.... J". ,

.

-,..-"

i i

~ u

Raj ah 1.1: Kawasan-kawasan j e 1 apang padi yang utama

di Semenanjung Malaysia menunjukkan keluasan dan peratus kawasan yang terlibat dengan tanaman tabur terus

biji benih pra-cambah digunakan manakala bagi T. T.

keri ng bi j i beni h keri ng di serakkan ke sawah padi. Untuk padi batat, sekali pembajakan kering dilakukan untuk menggaulkan biji-biji padi yang jatuh semasa tuaian. Hujan yang turun kemudi an akan menggal akkan percambahan bi j i- biji padi tersebut. Teknik-teknik tersebut juga diamalkan di kawasan-kawasan padi yang lain kecuali padi batat.

Masalah-masalah yang dihadapi dalam tanaman T.T.

termasuklah kesulitan pertapakan tanaman, pertumbuhan anak benih yang tidak seragam, infestasi rumpai yang serius, tanaman rebah dan kematangan tanaman yang t i dak sekata

(Embi ^& Cheong, 1988).

Spektrum komposi si spesi es rumpai tel ah bertukar dengan cepat selepas amalan T.T. dijalankan berterusan dari musim ke musim (Baki, 1982; Azmi, 1988; Ho, 1992). Fenomena ini sepatutnya diberi perhatian oleh kerana rumpai menjadi masalah yang utama yang boleh menjejaskan pengeluaran hasil padi dengan banyaknya.

Kawalan rumpai dalam tanaman T.T. sangat penting untuk menjamin kejayaan pengeluaran hasil padi yang optimum.

Biasanya kawalan rumpai dalam tanaman mengubah tidakiah sulit kerana para petani telah biasa dengan kaedah ini.

Bagaimanapun, penyediaan tanah yang kurang sempurna dalam tanaman T.T. didapati menggalakkan infestasi rumpai Oleh itu, kawalan rumpai yang sempurna merupakan kunci untuk

mendapat hasil yang tinggi. Penyelidikan yang intensif termasuk kajian ke atas biologi, ekologi dan juga kawalan rumpai sangatlah perlu untuk

alternatif kawalan rumpai yang

menghasilkan berkesan

st rategi dan dapat disesuaikan mengikut keadaan setempat.

Untu k mendapat kan berkesan, Aldrich

program (1987)

kawalan antara

rumpai bersepadu yang

lesaian dua persoalan berikut:

1 ai n mengesyorkan penye- Yang pertama bi 1 akah masa terawal rumpai perl u di si ngki rkan dari pada tanaman dan yang kedua bilakah rumpai tidak menjejaskan hasil tanaman bila dibiarkan tumbuh bersama tanaman. Di samping itu Romero (1992) menggariskan prinsip untuk kawalan rumpai bersepadu yang patut diberi perhatian iaitu inventori rumpai dan tahap serangannya, penci ri an bi oekol ogi rumpai, tempoh kritikal persaingan rumpai-tanaman serta ambang ekonomi dan kaedah-kaedah kawalan rumpai Kaedah-kaedah kawalan termasuklah kawalan secara manual ataupun mekanik, amalan-amalan kultura, kawalan biologi dan kawalan kimia.

Oleh itu, projek penyelidikan yang dijalankan cuba menjawab persoalan-p~rsoalan dan saranan-saranan yang dikemukakan di atas merangkumi penentuan dan mengen~lpasti

rumpa i yang pent i ng da 1 am tanaman T. T ., pengecaman spe- sies-spesies dan varieti-varieti rumpai yang penting, kedormanan dan tempoh usia biji benih rumpai yang penting, daya saing rumpai yang paling dominan serta ambang ekono-

4

varieti-varieti padi terhadap rumpai, masa pembanjiran yang tepat untuk mengurangkan populasi rumpai dan .amalan-amalan agronomi yang diamalkan untuk mengurangkan

mengawal rumpai dal am tanaman .padi T. T ..

Pendekatan dan objektif penyelidikan

utama penyel i di kan ke atas sai ngan rumpai dal am tanaman padi T.T. ialah untuk mengwujudkan suatu pendeka- tan kawalan rumpai bersepadu yang boleh diterima pakai.

Pendekatan in; memerlukan tanaman dapat bersaing atau menekan pertumbuhan rumpai dan para petani sebagai tamba- han menyumbangkan sedi ki t keperl uan tenaga buruh, racun herba dan operasi pembajakan berjentera.

Antara objektif-objektif kajian termasuklah: 1) menentukan komposi si , penyebaran dan perubahan status rumpai di kawasan jelapang-jelapang padi yang utama, 2) Mengenal- past; c i r i - c i r i penting spesies rumpai yang dominan dan menentukan kitar hidupnya, 3) Menentukan kedormanan dan tempoh usia b i j i benih Echinoch7oa crus-ga77i, 4) Mengwu- j udkan perhubungan antara hasi 1 tanaman dengan pel bagai kepadatan rumpa i da 1 am tanaman T. T ., 5) Menentu kan dan mengesahkan tempoh kritikal persaingan E. crus-galli ^dan

pelbagai campuran rumpai dalam tanaman T.T. pada pelbagai varieti padi dan masa kemasukan air ke sawah, dan 6) Menentukan keberkesanan pelbagai kaedah kawalan rumpai untuk mengurangkan saingan rumpai pada tempoh kritikal.

ejauh ini maklumat-maklumat dalam literatur mengenai empoh kritikal persaingan dalam tanaman T.T. di kawasan sia sangatlah sedikit terutama rumpai yang paling unggul E. crus-ga 7 7 i. Ech i noch t0a crus-ga 77 i bo 1 eh tumbuh

pelbagai iklim dan sistem amalan agronomi dan rumpa i yang pa 1 i ng noksius di dunia (Holm, et 1977) serta sesua i hidup dalam keadaan 1 embab (Yabuno, 1983) dan sebab itulah ia selalu ditemui di sawah padi. Rumpai ini telah dilaporkan menjadi masalah dalam tanaman padi di Asia seperti negara Jepun, Korea, Taiwan, Filipina, India, Sri Langka dan Indonesia (Holm, et a7.

1977). Kawalan rumpai pada peringkat awal sangatlah pent- ing untuk tanaman padi. Keperluan kawalan pada peringkat awal ini mempunyai kaitan dengan tempoh kritikal persain- gan (Woolley et a7., 1988; Zimdahl, 1988). Banyak penyeli- dik telah menjalankan penyelidikan menentukan tempoh kritikal pada pelbagai tanaman. Bagaimana, Di Malaysia, belum ada lagi penyelidikan mengenai perkara-perkara tersebut, walaupun tanaman T.T. telah bermula sejak tahun 1970-an. Sebagai tambahan dalam kajian 1nl pencirian varieti E. crus-ga77i, kitar hidup dan kebolehannya bersa i ng dengan tanaman juga di bi ncangkan. Penye·l i di kan terhadap kawalan kimia pra dan lepas-cambah dan kepentingannya mengawal rumpai pad a peringkat kritikal juga dikaji. Maklumat-maklumat pengaruh kepadatan E. crus- ga 77 i yang tumbuh bersama tanaman T. T. dan hUbungannya

6

keputusan untuk mengawa 1 rumpai sebelum bermulanya peringkat kritikal Penemuan-penemuan daripada kajian ini bol eh membantu dal am proses pembentukan program kawal an rumpai bersepadu yang bol eh di teri rna pakai untuk kawal an rumpai dal am tanaman padi T. T. dengan 1 ebi h berkesan dan ekonomik.

1.2 TINJAUAN LITERATUR

Rumpa 1 ada 1 ah komponen yang past i wu j ud dengan mema i n kan

p~lanan yang penting da1am ekosistem yang di,ubah oleh manusia. Kehadi,an dan fungsinya mesti1ah diu,uskan dengan sempulna dengan mengoptimumkan manfaat kepada penge1ua,an tanaman dan setelusnya mengeka1kan keha,monian a1am seki- tal (Soe,jani, 1991). Oleh itu, pemahaman bio1ogi ,umpai dapat membantu da1am pembentukan rumusan pengurusan rumpai yang berkesan. Penye1idikan bio1ogi rumpai mesti1ah be,- mat1amat untuk mengawa1 rumpai (De Datta, 1988; Norris, 1992). Kefahaman mengenai komuniti lumpal, spesies yang bersai ng dengan rumpai ada1 ah mustahak untuk memaj ukan tekno10gi kawa1an lumpa i Kajian-kajian yang mendalam dapat memberi kan mak1 umat-mak1 umat mengenai potensi kero-

sakan oleh sesuatu spesies rumpal, tempoh kritika1 per- sa i ngan rumpa i , dan keupayaan bersaing rumpai dengan tanaman padi dan seba 1 i knya (Mercado, 1979).

Spesies rumpai yang menjadi sasaran jarang dapat dikawa1 dengan sepenuhnya dengan pel bagai kaedah yang di amal kan da1am tanaman T.T. Pemahaman ci ri -ci ri bi 01 ogi spesi es- spesies rumpai ada1ah penting untuk mengwujudkan suatu ama1an kawa1an rumpai yang bersesuaian. Kerugian has;l disebabkan persaingan rumpai bergantung kepada fakto,- faktor seperti varieti, ja,ak tanaman, kepadatan populasi, masa kemunculan tanaman, kesuburan tanah, iklim dan tempoh persa i ngan. Pendekatan kuant 1 tat i f da 1 am penye 1 i di kan ke

8

atas keruglan haSll dlSeOaOKan persalngan rUmpal oOlen membantu perancangan pembentukan program kawalan rumpai bersepadu (Chisaka, 1977).

1.2.1 Kerugian hasil disebabkan saingan rumpal

Rumpai bersaing dengan padi untuk mendapatkan cahaya, nutrien dan kelembapan tanah. Pelbagai nilai kerugian di sebabkan rumpa i di 1 aporkan dari berbaga i negara. Di seluruh dunia, jumlahkerugian oleh rumpai dalam tanaman padi dan perbelanjaan untuk mengawalnya dilingkungan 15%

setahun (Smith 1983). Di Asia, kerugian hasil tahunan tanaman padi disebabkan oleh rumpai dianggarkan pad a 11.8%

daripada potensi pengeluaran (De Datta, 1981), 65% bila tiada kawalan rumpai dijalankan (Moody, 1983) dan 11-15%

pada kebanyakan sawah yang diushakan petani (Moody, 1982).

Persaingan rumpai adalah lebih serius dalam tanaman T.T.

berbandi ng tanaman mengubah. Sa i ngan sepanj ang musi m di India mengurangkan 11% hasil b i j i r i n pada tanaman mengu- bah, 20% dalam tanaman T.T. dan 46% pada T.T. kering (De Datta, 1979). Di Taiwan, Chiang & Leu (1981) melaporkan saingan rumpai meny~babkan kerugian hasil sebanyak 16%

untuk tanaman mengubah dan 62% untuk tanaman padi T. T ..

Anggaran kerugian hasil di Korea 20.8% untuk tanaman padi mengubah dan 62 % untuk T.T. (Kim, 1981). Manakala di Malaysia, penurunan hasil pada tanaman mengubah akibat infestasi rumpal tidaklah seteruk pada tanaman T.T ..

Kerugi an di anggarkan sebanyak 33% pada tanaman mengubah

dan 54% untuk tanaman T.T. (Anonymous, 1984).

1.2.2 Perubahan flora rumpai dalam tanaman padi

Tenaga buruh yang tidak mencukupi dan kos pengeluaran yang t i nggi tel ah menyebabkan para petani mengamal kan tanaman T.T. di Semenanjung Malaysia. Amalan tanaman T.T. yang meluas di kawasan jelapang padi utama telah menyebabkan rumpa i E. crus-ga 77 i menj adi domi nan (Azmi & Supaad, 1986;

Ho & Md Zuki, 1988). - Rumpai lain yang berkaitan rapat

t

Flora rumpai dalam tanaman padi dipengaruhi oleh masa penanaman, kaedah penyedi aan tanah dan regi m ke 1 embapan (Maxima et a7., 1983). Navarez et a7. (1983) melaporkan perubahan flora rumpai sangat dipengaruhi oleh regim kawalan yang diamalkan pada tanaman dan juga spesies yang dominan dalam komuniti rumpai.

Dalam kawasan tanaman pad; - berpengairan, rumpa; boleh dikelaskan kepada kelompok daun lebar, rusiga, rumput dan rumpai air (tenggelam)(Moody, 1991). Di Semenanjung Malay-

10

s; a, sebanyak 72 spesi es rumpai tergo long kepada ~tl tamil i direkod pada kawasan-kawasan jelapang padi yang di Semenanjung Malaysia (Azmi & Supaad, 1986; Azmi &

Keupayaan dan daya saingan rumpai dengan padi secara 'amnya bergantung kepada spesies rumpai yang tumbuh bersa- ma tanaman padi Bi asanya, rumpai yang bersai z besar dan t i ngg i sepert i E. crus-ga 7 7 i dan Sc i rpus grossus (mene- rung) didapati lebih menjejaskan hasil jika dibandingkan dengan rumpai 1 ebi h rendah dan keci 1 seperti Monochoria vagina7is (keladi agas) dan 5. guyanensis (Saharan, 1979).

1.2.3 Biologi dan Ekologi Echinoch7oa crus-ga77i

Pengetahuan yang kurang mengenai rumpai merupakan halangan utama untuk membentuk kaedah kawalan yang berkesan. Zim- dah 1 (1980) mencadangkan supaya pengetahuan yang menda 1 am diperlukan mengenai daya saingan rumpai-tanaman dan keu- payaan bersaing spesies rumpai yang tertentu.

Genus Echinoch7oa mengandungi lebih kurang 20 spesies rumput tahunan ata~ saka, dan kebanyakannya biasa terdapat di sawah padi (Yabuno, 1966). Echinoch7oa· c;rus-ga77i adalah rumpai kosmopolitan yang dikelaskan sebagai rumput tahunan/semusim yang bertaburan dari latitud 50⁰U ke 40⁰S.

Ia dilaporkan sebagai rumpai pada 36 jenis tanaman di 61 buah negara (Holm et a7. 1977; Maun & Barnett, 1986).

Rumput barnyard adalah nama Inggeris manakala nama tempa- tan i a 1 ah rumput sambau. Ech i noch 70a crus-ga 77 i mempunya i hubungan yang rapat dengan tanaman padi di Asia Tenggara.

Asia dianggap benua asalnya dan sekarang telah tersebar di kawasan sub-tropika dan tropika di seluruh dunia, kebanya- kannya terdapat dalam tanaman padi berpengairan (Holm et

a7. 1977). Anak benihnya menyerupai anak benih tanaman padi. Bahagian kolar daun boleh digunakan untuk membezakannya dengan

mempunyai struktur pangkal helaian daun.

padi. Echinoch70a crus-ga77i

berbulu (ligul dan aurikel)

tidak pada

1.2.3 (a) Variasi genetik

Echinochloa crus-galli mempunyai variasi morforlogi in- traspesifik melebihi daripada kebanyakan spesies rumpai.

Bilangan kromosomnya ialah 54 (n=9, 2n=18, 3n=27, 4n=36, Sn=45 dan 6n=54) dan spesies ini adalah hexaploid dengan bilangan asas kromosom genus n=9 (Yabuno, 1983). Gould et a 7 ^J (1972) mengenalpasti tiga ^{form E.} crus-ga77i di Amerika Utara iaitu form frumentacea (Roxb.) Wi ght dan

form oryzic07a (Vasi ng) Ohwi. Form yang terakhi r adal ah tetraploid menyerupai tanaman dan dinamakan dalam spesies yang berasingan. Bilangan kromosom E. oryzic07a Vasing adalah 4n=36. Di Japan, E. crus-ga77i var. formosensis dan

E. oryzico7a adalah menyerupai tana~an dan tumbuh sebagai rumpai di sawah padi (Yabuno, 1983).

12

Jylv ... - . -

pa kompleks pol i morfi k bersepadu di mana E. crus-ga77i adal ah tersebar dengan meluas dan sukar untuk dikelaskan.

Kurangnya rawatan monogerafi k yang komprehensi f di duni a selanjutnya menambahkan masalah untuk . mengenal pasti . Kerja-kerja taksonomi ke atas flora di pelbagai kawasan telah menemukan berbagai taksa